Ο άνθρωπος από την αρχή της ύπαρξής του είχε πάντοτε την τάση να προσπαθεί μανιωδώς να μαθαίνει, να εξηγεί, να δικαιολογεί, να καταλαβαίνει. Το κάθε τι γύρω του, μέσα του ή επάνω του έπρεπε με κάποιο τρόπο να μεταφράζεται και να ερμηνεύεται με τρόπο κατανοητό για την εκάστοτε εποχή.
Αν και
η πορεία μας μέσα στο χρόνο έχει να θυμάται αρκετά μελανά σημεία
υπεργενικεύσεων ή εντελώς λανθασμένων συμπερασμάτων ( πχ. Μεσσαίωνας κτλ) σήμερα μπορούμε με περηφάνια να πούμε ότι ένα
ικανοποιητικό φάσμα των μεγάλων υπαρξιακών μας ερωτημάτων έχει ερμηνευθεί.
Γνωρίζουμε γιατί η νύχτα γίνεται μέρα, γιατί οι εποχές εναλλάσσονται, πώς ο
άνθρωπος δημιουργείται, γεννιέται και πεθαίνει. Ξέρουμε τι σημαίνει αρρώστια,
θεραπεία και υγεία και έχουμε φτάσει σε σημείο να μπορούμε να κατανοήσουμε το
μεγαλύτερο ποσοστό της λειτουργίας του σώματός και της συμπεριφοράς μας.
Κι όμως… όσο
κατανοητός κι αν φαίνεται πλέον ο υλικός , φυσικός κόσμος που μας περιβάλλει, ο
εσωτερικός ψυχικός μας κόσμος, ήταν, και σε αρκετά σημεία παραμένει, ένα μεγάλο,
αχανές και άκρως ελκυστικό μυστήριο. Αν και επιστήμες όπως η ψυχολογία ή η
ιατρική έχουν προσφέρει αξιοθαύμαστο έργο σε σχέση με την ερμηνεία του γιατί
φερόμαστε όπως φερόμαστε ή με ποιον τρόπο λειτουργούν και μας κυριεύουν τα
συναισθήματά μας υπάρχουν ακόμη τεράστια , γοητευτικά ερωτηματικά όπως ο
έρωτας, ή η ελπίδα.
Η ελπίδα… Όποια και να είναι η ηλικία σου,
είμαι σίγουρη ότι έχεις ακούσει χιλιάδες φορές φράσεις όπως << η ελπίδα πεθαίνει
τελευταία>> ή << Όσο ζω ελπίζω >> . Όσο κοινή έννοια κι αν
είναι η ελπίδα στην καθημερινή μας ζωή ωστόσο, τόσο λίγα ξέρουμε για εκείνη. Όλοι
μας την έχουμε βιώσει λίγο ή πολύ και είναι κοινώς γνωστό πως η παντελής
έλλειψή της μάλλον έχει πολύ αρνητικά αποτελέσματα, αφού όταν δεν ελπίζουμε
απολύτως τίποτα μάλλον δεν είμαστε μόνο ελεύθεροι, όπως μας λέει ο Καζατζάκης, αλλά
και λίγο καταθλιπτικοί.
Οι αρχαίοι
Έλληνες μορφοποίησαν την Ελπίδα ως το μοναδικό αντίδοτο για τα δεινά που
εξαπολύθηκαν μέσα από το κουτί της Πανδώρας δίνοντάς της σχεδόν θεικές
διαστάσεις.
Παρ’
όλη την έντονη παρουσία της ωστόσο , η ελπίδα τείνει να παραμένει ανεξήγητη.
Πολλοί την κατατάσσουν στην κατηγορία του συναισθήματος αλλά αν σκεφτείς λίγο
περισσότερο η ελπίδα είναι κάτι πολύ πιο δυνατό και περίπλοκο από ένα συναίσθημα.
Είναι περισσότερο, μια υπαρκτή , ωθητική τάση, ικανή για σπουδαία και συνήθως
ανεξήγητα επιτεύγματα.
Κανείς δεν
μπορεί ουσιαστικά να εξηγήσει γιατί συνεχίζει να ελπίζει, αλλά αν πιάσεις έναν
άγνωστο στο δρόμο και του κάνεις τη συγκεκριμένη ερώτηση, η απάντηση που θα
πάρεις , αν φυσικά δεν σε θεωρήσει τρελό και συνεχίσει το δρόμο του, θα είναι: <<
γιατί δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά >>. Και όσο ανούσια ή ανεπαρκής και
αν σου φαίνεται, η απάντηση είναι ακριβώς αυτή.
Η ελπίδα
είναι στοιχείο σύμφυτο με την ανθρώπινη ύπαρξη. Η έλλειψή της είναι
καταστροφική και η παρουσία της απαραίτητη. Κανένα άλλο συναίσθημα δεν
λειτουργεί τόσο απόλυτα. Μπορεί να είναι δύσκολο να πάψεις να είσαι θυμωμένος ή
να σταματήσεις να αγχώνεσαι αλλά είναι σχεδόν αδύνατον να πάψεις να ελπίζεις.
Όσο και να μην το παραδέχεσαι ή να υποστηρίζεις το αντίθετο, υπάρχει ένα μικρό
κομμάτι σου που συνεχίζει να ελπίζει , συνεχίζει να σε κατευθύνει μακριά από τις
σκοτεινές γωνίες του μυαλού σου και δεν σταματά να σε τραβάει προς το φως όσο
κι αν εσύ του αντιστέκεσαι.
Φαντάσου λοιπόν
τι μπορεί να κάνει αν αντί να αντιστέκεσαι στην ελπίδα αποφασίσεις να την
ενθαρρύνεις, να την αγκαλιάσεις και να της δώσεις το χώρο και την ενέργεια από
τη ζωή σου που με μεγάλη ευκολία αφιερώνεις στην γκρίνια, το θυμό, τη ζήλεια
και τη στενοχώρια. Οι δυνατότητές της είναι αξιοθαύμαστες , σχεδόν μαγικές.
Θα μου πεις…
είναι επικίνδυνο να ελπίζεις… Αν επιτρέψεις στον εαυτό σου να ελπίζει χωρίς
όρια κάθε αναποδιά, κάθε εμπόδιο, κάθε ματαίωση κινδυνεύει να σε κάνει κομμάτια
και δεν θα διαφωνήσω. Τα όρια είναι πάντα σημαντικά και απαραίτητα αλλά συνήθως
τείνουμε να τα χρησιμοποιούμε μονόπλευρα. Επιτρέπουμε στον εαυτό μας να είναι αισιόδοξος
με το σταγονόμετρο αλλά σε ότι έχει σχέση με πεσιμισμό και καταστροφολογία
συγχωρούμε και δεχόμαστε κάθε είδους υπερβολή.
Οι
περισσότεροι πορεύονται στη ζωή τους με την λογική του << Αν δεν ελπίζω τίποτα
, δεν θα απογοητευτώ γα τίποτα >> και είναι πραγματικά άξιο θαυμασμού το
πόσο προηγμένες είναι οι δυνατότητες της σκέψης και της λογικής του σημερινού
ανθρώπου αλλά πόσο δημοφιλής είναι η παραπάνω ανόητη φράση.
Το αντεπιχείρημα
πάει ως εξής << Αν ελπίσεις για κάτι ίσως έχεις λίγες πιθανότητες να το
πετύχεις, αν δεν ελπίσεις όμως , είναι απόλυτα σίγουρο ότι δεν θα το πετύχεις
>>
Η χρονιά που
μας πέρασε ήταν ένα από τα καλύτερα τεστ σε σχέση με τις αντοχές μας να
ελπίζουμε, να προσδοκούμε ένα καλύτερο μέλλον, μια πιο όμορφη ζωή , έναν
λιγότερο άσχημο κόσμο. Όπως και για οτιδήποτε άλλο στη ζωή όμως είναι στο χέρι μας
το αν θα περάσουμε αυτό το τεστ ή όχι. Άλλωστε πώς
μπορούμε να περιμένουμε μια ομορφότερη και πιο χαρούμενη ζωή αποκλείοντας την
ελπίδα από την εικόνα;
Μιας και τα
νέα ξεκινήματα λοιπόν έχουν πάντα μια κάποια γοητεία, προσπάθησε στο νέο έτος
που ανοίγεται μπροστά σου, να κάνεις λίγο παραπάνω χώρο για την ελπίδα. Μην
ξεχνάς ότι πάντα πεθαίνει τελευταία.
Γράφει, η Μαριαλένα Τσομπανάκη
